Freelancing w Polsce jest wciąż na etapie raczkowania. Jednak według ekspertów, niezależnych pracowników będzie przybywało.
Freelancing jest elementem większego zjawiska znanego na świecie jako gig economy.
Gig economy, to generalnie rzecz biorąc praca za pośrednictwem platformy internetowych.
Zgodnie z raportem z badań przedsiębiorczości w Polsce – GEM za lata 2011-2018 (z udziałem m.in. Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach) – często taka praca wykonywana jest przez freelancerów.
W najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajach, gig economy jest często spotykanym zjawiskiem.
W gospodarkach o wysokich i średnich dochodach praca za pośrednictwem platform internetowych jest powszechniejsza – przedsiębiorstwa lub inne podmioty często korzystają z serwisów ogłoszeń dostępnych on-line w celu nabycia określonych usług – stwierdzają autorzy raportu.
Polska jest tymczasem w fazie wykluwania gig economy. Zaledwie 1 proc. dorosłych korzysta z platform internetowych, żeby zarabiać. Większość z nich – 85 proc. badanych – uzupełnia w ten sposób budżet.
Jednak eksperci uczestniczący w badania twierdzą, że znaczenie freelancerów i gig economy będzie rosło.
Spis Treści
Freelancing w Polsce
Jakie są przykłady gig economy i pracy freelancerów? Autorzy raportu GEM wymieniają:
- wprowadzanie danych
- oznaczanie/interpretowanie treści
- wypełnianie ankiet
- wyszukiwanie informacji
- tworzenie oprogramowania
- stron internetowych
- tłumaczenia
- transkrypcja
- analityka danych
- projektowanie
- wsparcie administracyjne
- sprzedaż
- marketing
Na świecie w 2018 roku już niemal, co trzeci pracownik był gig pracownikiem. W Stanach Zjednoczonych w 2020 roku połowa pracowników będzie pracownikami niezależnymi.
Z czego to wynika?
M.in. z wejścia na rynek pokolenia millenialsów/postmillenialsów, którym bardzo odpowiada elastyczność związana z pracą zdalną oraz szansa na współpracę z różnymi pracodawcami równocześnie.
Obok freelancerów do gig pracowników można zaliczyć niezależnych konsultantów czy też osoby na samozatrudnieniu. Łączy ich – jak piszą autorzy raportu – pozyskiwanie środków na życie z różnych zleceń o charakterze dorywczym lub jednorazowych usług.
Freelancing w Polsce – co robią i skąd biorą zlecenia
Zazwyczaj freelancerzy znajdują klientów na serwisach takich jak np. UseMe. Raport podaje następujące przykłady zleceń wykonywanych zdalnie lub u klienta:
- tłumaczenia
- tworzenie stron www
- tworzenie aplikacji
- wykonywanie biżuterii
- prowadzenie księgowości
- prac budowlanych
- kierowanie sprzedażą
- udzielanie prywatnych lekcji
Z analizy wypowiedzi ekspertów wynika, że przedsiębiorcy szukający usługi nie traktują serwisów on-line jako pierwszego wybory. Być może wielu z nich nie wie nawet o takiej możliwości lub przyzwyczajeni są do innych rozwiązań.
W Polsce upowszechnienie gig-economy nie ma wsparcia ze strony państwa. Tak uważają eksperci uczestniczący w badaniach.
Faktycznie: praca zdalna nie jest uregulowana w przepisach. To nadal umowa między pracodawcą, a pracownikiem. W Kodeksie pracy jest natomiast telepraca – praca odbywa się poza firmą w sposób regularny, a pracownik przesyła jej wyniki przez internet.
Rozwój gospodarki o „gig workerów” choć jest odpowiedzią na potrzeby rynku i wydaje się, że poprawia niejako dopasowanie pomiędzy gigworkerami a zadaniami, co prowadzi do większej efektywności, niesie za sobą wiele zagrożeń – stwierdzają autorzy raportu.
Takie zagrożenia związane są m.in. z brakiem ubezpieczeń społecznych u wielu freelancerów.
Minusem jest również nieregularność dochodów.
Freelancing w Polsce – to nie jest model biznesowy
W Polsce może być szacunkowo ok. 320 tys. gig workerów. Większość usług świadczą online, 30 proc. robi to na miejscu u klienta lub w obu tych formach (20 proc.).
Co ciekawe, jak czytamy w raporcie, część gig workerów ma dochody z wynajmu, dzierżawy lub leasingu posiadanych nieruchomości/towarów czy też z tytułu udzielenia dostępu do usług świadczonych za pośrednictwem internetowego serwisu ogłoszeń dla freelancerów (ok. 100 tys. osób).
Ile czasu pracuje freelancerzy – gig przedsiębiorcy?
Według deklaracji ponad połowa poświęca na zlecenia 10-40 godzin tygodniowo. Dla 1/5 to ponad 40 godzin czyli prawie tyle, co na etacie.
10-25 proc. – taki jest udział dochodów ze zleceń uzyskanych przez internetowe ogłoszenia (w budżecie domowym freelancerów) dla niemal połowy badanych.
Więcej niż 1/4 dochodu ma z tego źródła tylko 24 proc. respondentów.
Generalnie rzecz biorą, taki model biznesowy przyjęło tylko 8 proc. freelancerów. Dla 85 proc. to dochód dodatkowy.
Wzrost mobilnego stylu życia i samozatrudnienia jako formy pracy powoli staje się faktem. Możliwość działania w niestandardowych godzinach, innych niż 9–17, rezygnacja z oficjalnej garderoby, czas na treningi w środku dnia – to kuszące perspektywy, którym ciężko się oprzeć – stwierdzają autorzy raportu.
Dodają jednak, że taki rodzaj zawodowej aktywności ma też spore minusy. Do wspomnianych nieregularnych dochodów dochodzi groźba odcięcia się od regularnej interakcji z innymi ludźmi.
