Pewne sprawy są nieuchronne i warto się do nich dobrze przygotować. Sukcesja firmy jest jedną z nich – sprawdź, co zrobić, żeby po twoim odejściu firma działała bez przeszkód.
74 lata dla mężczyzn i 81 lat dla kobiet – taka była średnia długość życia Polek i Polaków w 2017 roku. Średnia, czyli część osób pożyje dłużej, inne krócej. Nikt nie jest jednak nieśmiertelny, nawet Steve Jobs czy inni miliarderzy.
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2019 roku są dość alarmujące – będziemy żyć krócej o miesiąc. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, to bez względu na wiek, warto przygotować firmę do sukcesji.
Zobacz na czym polega sukcesja firmy i jak zrobić ją krok po kroku.
Spis Treści
Sukcesja firmy jednoosobowej – o czym trzeba pamiętać
Twoje zadanie polega na wyznaczeniu zarządcy sukcesyjnego i zgłoszeniu go do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W ten sposób zapewnisz swojej firmie życie po swoim życiu.
Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego kierowania przedsiębiorstwem, po śmierci przedsiębiorcy.
Dzięki zarządowi, następcy mają czas na strategiczne decyzje: nadal prowadzić biznes na własny rachunek, zawiesić działalność, zamknąć ją lub sprzedać firmę.
Uwaga! Dotyczy wszystkie informacje dotyczą tylko działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEIDG!
Zarządca sukcesyjny – kim jest i co może
Zarządcą może być każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Np. przedsiębiorca nie może wybrać człowieka, który ma prawomocny zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Co zyskuje przedsiębiorca na formalnym zgłoszeniu zarządcy?
Po śmierci przedsiębiorstwo zachowa pełną płynność działania. Zarządca natychmiast może chwycić stery firmy, a umowy z pracownikami pozostaną w mocy. Zachowana jest też ciągłość kontraktów.
Zarządca sukcesyjny odpowiada za sprawy podatkowe czy związane z płatnościami do ZUS.
Zarząd wygasa 2 lata po śmierci przedsiębiorcy (sąd może wydłużyć ten czas do 5 lat). To data graniczna – zarząd wygaśnie wcześniej jeśli:
- w 2 miesiące od śmierci przedsiębiorcy nikt nie przyjął spadku
- przedsiębiorstwo zostało nabyte w spadku przez jedynego spadkobiercę/zapisobiorcę windykacyjnego
- jedna osoba nabyła całe przedsiębiorstwo w spadku
- w miesiąc od skreślenia zarządcy z CEIDG (o ile nie powołano w tym okresie nowego zarządcy)
- ogłoszono upadłość przedsiębiorcy
- wcześniej nastąpi dział spadku obejmujący przedsiębiorstwo w spadku
Jak zadbać o sukcesję firmy?
Sukcesja firmy jednoosobowej – kto, co, gdzie i kiedy
Chcesz powołać zarządcę sukcesyjnego? Przygotuj:
- pisemne oświadczenie o powołaniu zarządcy
- pisemną zgoda zarządcy
Nie potrzebujesz nic wymyślnego – wystarczy krótkie stwierdzenie faktu z podaniem nazwy przedsiębiorstwa, numeru PESEL osoby prowadzącej działalność oraz numeru NIP, a także imienia i nazwiska zgłoszonego na zarządcę oraz jego PESEL.
Teraz musisz zrobić odpowiedni wpis do CEIDG.
Najłatwiej zrobić to online – nawet szybciej niż rejestracja firmy przez internet – wtedy nie musisz odwiedzić urzędu gminy.
Jeśli wybierasz wersję papierową zgłoszenia, to trzeba spotkać się z urzędnikiem. Wysłanie takiego zgłoszenia listem poleconym wymaga dodatkowo podpisu wnioskodawcy potwierdzonego przez notariusza.
Uwaga! Do wniosku nie musisz dołączyć zgody osoby wskazanej na zarządcę. Wystarczy oświadczenie, że ją masz. Jednak za podanie nieprawdziwej informacji grozi ci kara.
Różne rzeczy zdarzają się w życiu i dlatego właściciel firmy może zgłosić do CEIDG rezerwowego zarządcę. Naturalnie może też odwołać wyznaczonego już zarządcę – wręcza mu stosowne pismo i robi wpis do CEIDG.
Odwołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wymaga zgody osób posiadających więcej niż połowę udziału w przedsiębiorstwie w spadku.
Zarządca też może zrezygnować – czyli złożyć właścicielowi firmy odpowiedni pismo lub w formie notarialnej (już po śmierci prowadzącego działalność).
Zarządca sukcesyjny – co może, do czego ma prawo
Zarządca działa na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Używa własnych danych oraz nazwy firmy z dodatkiem zwrotu „w spadku”.
Cała nazwa przedsiębiorstwa może brzmieć np. „Ludwik Wiśniewski – sukcesyjny prowadzący przedsiębiorstwo w spadku pod firmą „Kwiaciarnia Jan Wiśniewski w spadku”.
Zajmuje się prowadzeniem firmy – mówiąc w języku prawniczym – wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy. Musi też jak najszybciej przygotować i przedstawić notariuszowi inwentarz przedsiębiorstwa w spadku.
Zarządca ma dostęp do kont firmowych w bankach i może korzystać z rachunku.
Zarządca nie może przenieść zarządu sukcesyjnego, ale może wyznaczyć pełnomocnika do niektórych działań. Może też być pozywany (lub pozywać) w sprawach związanych z firmą „w spadku”.
Właściciele przedsiębiorstwa w spadku solidarnie odpowiadają za zobowiązania firmy. Mają prawo do udziału w zyskach i uczestniczą w stratach. Zysk wypłaca im zarządca sukcesyjny. Sam natomiast nie odpowiada własnym majątkiem za długi przedsiębiorstwa.
Zarządca nie jest jednak bezkarny. Odpowiada za szkodę wyrządzoną w efekcie swoich nienależytych działań. Czasem może też odpowiadać za zobowiązania podatkowe i ZUS.
Jakie jest wynagrodzenie zarządcy? Może je pobierać zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego o zleceniu.
Jeśli nie ma wyznaczonego zarządcy sukcesyjnego
Co się stanie, jeśli przedsiębiorca nie wyznaczył zarządcy?
Wszystko spada na barki małżonka, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, spadkobierców ustawowych i testamentowych czy zapisobiorców windykacyjnych.
Osoby te mogą przez 2 miesiące robić wszystko, co jest niezbędne żeby firma przetrwała i nie popadła w ruinę. Do chwili powołania zarządcy sukcesyjnego mogą m.in. płacić za dostarczone towary lub usługi, sprzedawać produkty łatwopsujące się czy podpisać porozumienia z pracownikami o kontynuacji stosunku pracy.
Pieniądze szczęścia nie dają (ponoć) jednak lepiej wcześniej przygotować firmę na sukcesję i nie pozostawiać kłopotu rodzinie i współpracownikom.
